İlk ve orta eğitimde son yılların tartışmasız en iyi sistemi, yüksek öğrenimde de hatırı sayılır bir rolü olan Finlandiya'daki sistem.
Dünyada son yıllarda fen, sosyal, matematik, sorun çözme alanlarındaki yarışmalarda Fin öğrenciler hep birinci veya ikinci sırada yer alıyor!"
Fin eğitim sistemi incelendiğinde bu sistemin siyasal ve sosyal eşitlikçi bir sistem olduğu, mecburi eğitimin 9 yıl, ana (1 yıl), ilk ve orta öğretim devlet tarafından karşılanmak zorunda. Buna mukabil devlet anayasa gereği, kişiye öğrenimde geri kaldığı takdirde başarısını arttırmak için finansal durumunu gözetmeksizin imkân sunmak zorunda.
İlk ve orta sonrası öğretim dünyaya kıyasla farklı olarak; Mesleki ve genel, akademik olarak ikiye ayrılıyor. Akademik ve sanatsal olarak uygulanıyor.
Akademik tercihiyle yüksek okula devam eden öğrenci hiçbir şekilde mesleki eğitim almıyor.
Finlandiya eğitim sisteminde ve uygulanan politikada anahtar sözcük; kalite, verimlilik, eşitlik, enternasyonallik oluyor. Dünya ile rekabet edebilmek için yetişkin eğitimine çok önem veriliyor.
Eğitimdeki başarılarının arka planındaki temel taşlarda fırsat eşitliği, kapsamlı eğitim, yetenekli öğretmen, öğrenci danışmanlığı ve özel öğrenim ihtiyacı, değerlendirmeye teşvik, toplumda eğitimli olmanın önemi, yetkilendirmede esneklik işbirliği, öğrenci odaklı sistem olarak gözüküyor.
Bu temel taşları ayrı ayrı analiz edersek sistemin başarısını çok daha iyi özümsemiş olacağız;
Fırsat eşitliği: ikametgâh, cinsiyet, gelir ve kültürel geçmişe bakmaksızın her öğrenciye eşit imkân tanınması. (Okul kitapları ve araçları, beslenme, diş ve sağlık giderleri, ulaşım, yardımcı eğitim dahil)
Kapsamlı eğitim: 7 yaşında başlayan öğretim 16 yaşa kadar 9 yıl boyunca aralıksız devam ediyor. Okul öğrenci seçemiyor. Öğrenci oturduğu bölgenin dışındaki bir okula yönlendirilemiyor.
Yetenekli öğretmen: Tüm öğretmenlerin yüksek lisans diplomalarına sahip olmaları ve uygulamalı eğitim görmüş olmaları şart. Bu nedenle Finlandiya'da öğretmen olmak bir ayrıcalık. Öğretmenler sınıfta bağımsız ve tam özerkliğe sahip.
Öğrenci danışmanlığı ve özel öğrenim ihtiyacı: Öğrencinin özel ihtiyaçları olabildiğince sistem tarafından, karşılanmak zorunda. Engelli öğrenciler de sisteme dahil edilmiş. Okullarda her öğrenciye geleceği ile ilgili rehberlik hizmeti sunuluyor.
Değerlendirmeye teşvik: Sistem, öğrencinin çalışmalarını değerlendirme ve ölçme üzerine kurulmuş. Amaç okulun ve öğrencinin kendisini geliştirmesi. Ancak, merkezi sınav, okul sıralaması ve sistem incelemesi yok ve gerekliliğine de inanılmıyor.
Toplumda eğitimli olmanın önemi: Eğitimli olma politikası her kademede ve siyasal alanda ön şart.
İş birliği: Tüm aktivitelerde iş birliği öngörülüyor. Sürekli gelişim amacıyla kişi, kurum, önderler, öğretmen birlikleriyle karşılıklı temas ve iletişim teşvik ediliyor.
Öğrenci odaklı sistem: Sistemde ödev ve öğrenim, öğrencinin aktivitesi ile öğretmen ve diğer öğrencilerle etkileşim ön planda tutuluyor.
Eğitim sisteminde ana kavram; devletin oluşturduğu mevzuat, müfredat, planlama ve yön gösterme öğrencinin gelişimi, geleceğe en iyi şekilde hazırlanması, ülkenin ihtiyaç ve beklentilerine cevap verecek niteliklere sahip olması felsefesiyle düzenleniyor.
Finlandiya'da toplumun refahı eğitim, kültür ve bilgi üzerine kurulmuş. Herkese eşitlik ilkesiyle, tüm bireylerin gelişimi için, kabiliyet ve yeteneklerine odaklanılması yasalarla garantiye alınmış.
Beyaz zambaklar ülkesi Finlandiya’nın eğitimdeki başarısının sırrı bu şekilde anlatılıyor.
Kaynak: Basın (17 Mart 2009- Vatan) Rifat Sarıcaoğlu
