Atatürk Niğde saz ekibini dinledi. Niğde havalarının çalınmasını istedi. Mahfelde bir saat kadar oturulup sohbet edildi. Atatürk Niğde’yi ve Niğdelileri çok beğendiğini bir kez daha söyledi. Birçok vali yetiştirdiniz. Mecliste vekillerinizden memnunuz. Niğdeliler karakter sahibi insanlardır. Güvenilir insanlardır. Orduda da böyledirler. Niğde’nin rakımı iklimi gibi soruları da sorarak cevaplarını aldı.
Gece saat bir hayli ilerlemişti. İstirahate çekilmek üzere kalktı. Atatürk için Vali konağında beraberindekiler içinde Belediye Başkanı ve Niğde’nin ileri gelenlerinin evleri hazırlanmıştı. Atatürk sizleri hiç rahatsız etmeyelim. Biz trende kalırız dedi ve otomobillerle saat: 01.30 da istasyona gelindi. Atatürk yurt gezilerinde kullandığı özel treninde geceyi geçirdi.
Atatürk sabah şehri ziyaret etti. Beraberindekilerle vilayet binasına geldiler. Vali ilin sorunları hakkında bilgi verdi. Bu arada o günlerde çevresine yerleştirilen Rumeli göçmenlerinin durumlarının çok iyi olduğunu her birisinin işleriyle meşgul oldukları söylendi. Atatürk bunun hakkında çok teferruatlı bilgi aldı.
Vilayetten sonra Atatürk ve yanındakiler istasyona giderek Niğde’den ayrıldılar. Saat 10.00’a doğru kalkan trenle Ulukışla üzerinden Çiftehan’a gidildi. Atatürk Çiftehan kaplıcasını gezdi. Eski ve bakımsız kaplıcayı yerinde görmüş ve üzülmüştü. Niğde Valisinden kaplıcanın sağlığa elverişli bir duruma getirerek vatandaşların rahatça faydalanmalarını istedi. Siz burayı Özel idare kanalıyla yaptırın hem gelir kaynağı olur hem halkın sağlığına faydası olacaktır. Bunu sizden bekliyorum dedi. Atatürk trenle Ereğli üzerinden Konya’ya gitti. Niğde’yi de içine alan orta Anadolu gezisi 7 Şubat 1934 günü Ankara’ya ulaşılması ile son bulmuştu.
Atatürk’ün 5 Şubat 1934 tarihinde Niğde ziyareti Genel kurmay arşivinin Niğde, Konya, Karaman ve Ereğli’de teşkilatı milliyenin başarı ile çalışmalarına devam ettiğinin bildirildiği 22 Eylül 1919 tarih 1331/3-1 F 46 Mustafa Kemal’in Niğde ve havalisinde teşkilatı milliyenin gelişmesinden memnun olduğunu bildirdiği ve Kayseri cihetlerinde de teşkilatı milliyenin en kısa zamanda tamamlanmasını istediği 4 Eylül 1919 tarih 1335/3-3 F 11 kayıtlı belgesi Denizli ve Niğde murahhaslarının Sivas’a hareket ettikleri 6 Eylül 1919 tarih 1335/5-3 F 15-5 kayıtlı belgesi Mustafa Kemal’in 9 Kasım 1919 tarih 1336 /9-5 F 1-419 kayıtlı belgesi Kayseri Mutasarrıflığınca iki aya yakın zamandan beri İstanbul’dan para alınamaması nedeniyle Jandarmaların ve ailelerinin zor durumda olduğu bu nedenle Niğde mal sandığından 20 bin lira alınmak istendiği 22 Eylül 1919 tarih 335/32 F 12 kayıtlı belgesi Mebus seçimi hakkında Ankara’dan gelen yazı üzerine Niğde mümessili olarak Ratip Efendi zade Mustafa beyin seçildiği ve Ankara’ya gitmesi için talimat verildiği hakkında 6 Ekim 1919 tarih 1336/3-1 F1-69 sayılı belge Mustafa Kemal Paşa’nın Niğde’de bulunan heyet-i temsiliye azası Mustafa efendiye gönderdiği yazıda Niğde’de hoş olmayan olayların olduğuna dair birtakım söylentilerin haber verilmesi üzerine konuyu araştırmasını istediği verilen cevapta Niğde’de hoş olmayan bir olaya şahit olunmadığının bildirildiği 21 Şubat 1920 tarih 1335/2-1 F 35-1 sayılı belge daha pek çok belge bulunmaktadır. Genel Kurmay belgelerinin pek çoğunu alamadım şimdi gene aynı arşiv belgelerinin bulunduğu ve Cumhurbaşkanlığı arşivinde bulunan Niğde ili ile ilgili belgeleri sunmaya çalışacağım. Atatürk’ün kendi el yazısı ve imzası ile Niğde Halk Fırkası mutemedi İsmail Hakkı beye Niğde’yi ziyaret etmesi temennisine dair cevabi mektubu.
Huve Niğde Halk Fırkası Mutemedi İsmail Hakkı beye
Davetinize teşekkür ederim. Vaktin ademi müsaadesinden bu defa Niğde’ye ziyaret edemeyeceğime çok müteessirim. Niğde’nin mut halkına selam ve muhabbetlerimin tebelliğini rica ederim.
Reis-i Cumhur (imza) Gazi M. Paşa
Atatürk’ün cevap verdiği İsmail Hakkı’nın mektubu 320/10/14
Reisi Cumhur yaveri Celal beyin özel kalem müdürü Hasan Rıza beye yazmış olduğu Niğde ve Konya ziyaretine dair bilgi notu. 3/1/1934
Hasan Rıza Efendi (R.C.K.M. Müdürü)
Bu gün Yozgat’a gidiyoruz. Bu gece de buradayız. Kayseri’de bir, Niğde’de bir kalmak ve bu arada Aksaray’a da gitmek tasarrufundayız. Ondan sonra Konya’ya gidip birkaç gün kalmak niyetindeyiz. Değiştikçe bildiririm. Hürmetler.
R.C. Yaveri Celal
Gar işletme Müdürü Abdullah beyin Riyaseti Cumhur umumi kâtibi Hasan Rıza beye Kayseri’den çektiği telgraf. 5.2.1934
Ankara gazino kalemi mahsusa müdürü Hasan Rıza beye derhal arz olunacaktır. Bugün saat 15 de Kayseri’den Niğde’ye Ulukışla istikametine hareket ettik. Niğde’ye saat 20.de muhasebat edilecektir. Burada kalmayıp devam edildiği takdirde Ulukışla’ya saat 21 de musvalat edilecektir. Ulukışla’dan Konya’ya devam edileceği henüz belli değildir. İşl. Müd. Abdullah.
Gar işl. müd. Abdullah beyin Riyaseti Cumhur kalem mahsus müdürü Hasan Rıza beye gece Niğde’de kalınacağına dair çektiği telgraf. 5.2.1934
Kalemi mahsus müd. Hasan Rıza beye arz olunacaktır. Kayseri’den yazdığım tele zeyildir. Bu gece Niğde’de kalınacaktır. İşl. Müd. Abdullah Riyaseti Cumhur kâtibi Ruşen Eşref beyin Başvekil İsmet Paşa’ya Atatürk’ün Kayseri ve Niğde ziyaretlerine dair bilgi notları 5.2.1934 tarihinde bildirildi. Bu telgraf ve belgelerin Niğde’nin güzellikleri ile ilgili olanlardan bahsederek bu bölümü de bitirmek istiyorum. Atatürk’ümüz hayran kaldığı Niğde’nin suyundan Dermason Fasulyesinden ve Elmasından istemiş ve faturaları ile birlikte gönderilmesini talep etmiştir. Niğde Valisi Ziya Tekeli 100 kilo fasulye 12 sandık elma ve içme suyunu göndermiş ve Atamızın istediği gibi faturalarını da arkadan göndermiştir. Atatürk gelen yiyeceklerin bedelini kendi hesabından ödemiş ve devletin bir kuruşunu dahi bunlar için harcamamıştır. (SON)
